Prolaktin Yüksekliği ve Jinekomasti
Prolaktin Yüksekliği ve Jinekomasti Nedir?
Erkekte meme büyüklüğü olmasına Jinekomasti adı verilir. Bu durum sıklıkla beslenme alışkanlıkları, kilo alma gibi iyi huylu nedenlere bağlı olsa da, Prolaktin yüksekliğine sebep olabilecek nadir hastalıklardan da kaynaklanabilir. Bu nedenle erkekte basit bir estetik görünüm sorunu olarak ele alınmayıp araştırılması gerekebilir.
Önce sıkça duyduğumuz bu hormon hakkında bilgi sahibi olalım.
Prolaktin Nedir, Prolaktin Yüksekliği Neden Olur?
“Prolaktin nedir, Prolaktin yüksekliği neden olur, kadınlarda ve erkeklerde prolaktin yüksekliği ne gibi etkilere yol açar ve normal değerleri kaç olmalıdır?” İşte prolaktin hormonu hakkında bilmeniz gereken her şey:
Prolaktin Nedir?
Prolaktin hormonu, hipofiz bezinden salgılanan bir hormondur. Süt hormonu olarak da bilinen prolaktin, PRL şeklinde kısaltılır. Bu hormonun esas görevi, kadınlarda hamileliğin 8. haftasından itibaren meme bezini olgunlaştırmaktır. Bu sayede hamile olan kadın süt üretimine hazır hale gelmektedir. Prolaktin hormonunun erkeklerde görevi ise sperm üretiminde oynadığı roldür. Hem Kadınlarda hem de erkeklerde üreme sağlığı açısından önemli bir hormondur
Prolaktin Testi Nasıl Yapılır?
Doktorunuz prolaktin testi yaptırmanıza karar verdiğinde ilk olarak kan testi yapılır. Test sonuçlarının size ulaşması birkaç gün sürebilir. Prolaktin testi ile vücuttaki prolaktin değerleri ölçülür. Ancak testten önce dikkat edilmesi gereken bazı durumlar vardır. Bu durumlar Kan Prolaktin Hormonu seviyelerini etkileyebilir;
- Bazı doğum kontrol ilaçlarının kullanımı,
- Bazı yüksek tansiyon ilaçlarının kullanımı,
- Bazı antidepresanların kullanımı,
- Uyku bozuklukları,
- Yoğun stres,
- Prolaktin testi öncesinde yapılan yorucu egzersizler,
- Prolaktin testinden birkaç gün önce cinsel ilişkiye girilmesi test sonuçlarını etkileyebilir. Bu nedenle test öncesinde doktorunuz ile bu bilgileri paylaşmanız önerilir.
Prolaktin testinde en doğru sonuçlara ulaşılabilmesi için gün içinde testin, prolaktin hormon düzeyinin yüksek olduğu sabah saatlerinde yapılmalıdır. Çünkü gün içinde prolaktin seviyesinde değişiklikler olabilir.
Prolaktin Hormonu Normal Değerleri
Prolaktin normal değerleri cinsiyete bağlı olarak farklılık arz eder. Ayrıca kadınlarda prolaktinin normal değeri için belirleyici bir kriter daha söz konusu; hamilelik.
Kadınlarda Prolaktin hormonu Kaç Olmalıdır?
Kadınlarda prolaktin hormonu normal değerleri genellikle 15-25 µg/L arasında değişmektedir.
Hamile kadınlarda hamileliğin ileriki aylarında prolaktin değerleri yükselir. Bu dönemlerde kadınların prolaktin değerleri normalin çok üzerinde olabilir.
Erkeklerde Prolaktin hormonu Kaç Olmalıdır?
Erkeklerde prolaktin hormonu normal değerleri genellikle 5-10 µg/L arasında değişmektedir.
Aşağıdaki tabloda cinsiyetlere ve hamilelere göre prolaktin hormonu normal değerlerini görebilirsiniz.
Hamile olmayan kadınlarda | <25 ng/mL |
Hamile kadınlarda | 34 – 386 ng/mL |
Erkeklerde | <15 ng/mL |
Prolaktin Yüksekliği Nedir?
Prolaktin hormonundaki yükseklik FSH ve GnRH hormonlarının üretimini baskılar. Üretimi baskılanan hormonlar nedeniyle kadınlarda yumurta üretimi durur ve buna bağlı olarak da hamile kalamama, adet düzensizliği gibi sorunlar yaşanır. Aynı zamanda Prolaktin hormonundaki yükseklik kadınlarda östrojen, erkeklerde ise testosteron seviyesini düşürür. Düşen östrojen veya testosteron seviyesi sonucunda cinsel fonksiyonlarda bozulmalar görülebilir.
Prolaktin Yüksekliği Neden Olur?
Prolaktin hormonu normal değerlerinde değilse ve prolaktin yüksekliği sorunu yaşanıyorsa buna sebep olabilecek durumlar şu şekilde sıralanabilir:
- Yeme bozukluğu (Anoreksiya),
- Dengesiz beslenme,
- Antidepresanlar, opiat ilaçlar, yüksek tansiyon ilaçları, reflü ilaçları, epilepsi ilaçları,
- Bazı doğum kontrol hapları,
- Böbrek hastalığı ve karaciğer yetmezliği,
- Polikistik Over Sendromu,
- Uykusuzluk ve uyku düzeninin bozuk olması,
- Tiroid hormonu seviyesinin düşüklüğü (Hipotiroidizm),
- Bazı sistemik hastalıklar,
- İç çamaşırların dar olması,
- Meme bölgesine alınan darbe,
- Hamilelik veya emzirme,
- Cinsel ilişki, göğüs uçlarının uyarılması,
- Yoğun egzersiz,
- Prolaktinoma (Hipofiz bezinde bulunan iyi huylu tümör)
Ancak prolaktin yüksekliği yaşamanızın sebebini bulmak için konunun uzmanı doktorunuzun görüşleri oldukça önemlidir.
Prolaktin Yüksekliği Nelere Sebep Olur, Belirtileri Neler?
Prolaktin yüksekliği yaşandığını anlamak için prolaktin yükseliğinin sebep olduğu belirtilerin sizde olup olmadığına bakabilirsiniz. Prolaktin yüksekliğinin sebep olduğu belirtiler arasında;
- Hamile kalamama,
- Memede hassasiyet,
- Düzensiz adet görmek,
- Cinsel isteksizlik,
- Hiç adet görmemek,
- Baş ağrısı,
- Görüş problemleri,
- Menopoz semptomları (Vajinal kuruluk ve sıcak basması gibi)
- Memeden süt gelmesi vardır.
Erkeklerde Prolaktin Yüksekliği Etkileri
Erkeklerde prolaktin yüksekliği sorun teşkil etmektedir. Bu sorunlar arasında;
- Meme Büyümesi (Jinekomasti)
- Meme hassasiyeti,
- Görme bozuklukları,
- Testosteron seviyesinin azalması,
- Vücut tüylerinin aniden azalması,
- Memelerin büyümesi,
- Erken boşalma,
- Cinsel isteksizlik,
- Sperm kalitesinin düşmesi,
- Testislerde yumuşama,
- Ereksiyon olmada zorluk yaşanması,
- Baş ağrısı,
- Kısırlık,
- Çok nadir bir belirti de olsa meme ucu akıntısına sebep olması vardır.
Prolaktin Yüksekliği Tedavisi
Prolaktin Yüksekliği Tedavisi Nasıl Yapılır?
Prolaktin yüksekliğinin nedeni tespit edildikten sonra tedavi yöntemi seçilir. Prolaktin hormonunda yükseklik görüldüğünde genellikle dopamin agonisti adı verilen ilaç tedavileri uygulanır. Ancak prolaktin yüksekliğinin tedavisinde yaşam tarzınızda uygulayacağınız bazı değişiklikler de fayda gösterebilir. Bu değişiklikleri şöyle sıralayabiliriz;
- Göğüs bölgesini rahat ettirecek iç çamaşırı seçimi,
- Ağır işlerden kaçınma,
- Stresten uzak durma,
- Vücudun aşırı yorulmasının önüne geçme,
- B6 ve E vitamini içeren gıdaların tüketilmesi.
Prolaktin yüksekliği aldığınız önlemlere, kullandığınız ilaçlara rağmen düşmüyorsa ve Prolaktinoma yani tümörde herhangi bir küçülme gözlenmiyorsa, doktorunuz ameliyatı tercih edebilir. Ameliyat tümörün boyutuna ve yayılma durumuna göre açık veya kapalı olarak yapılır. Tümör küçük olduğunda ve yayılmadığında endoskopik yöntem ile kapalı ameliyat tercih edilir. Operasyonda hastanın burun boşluğundan girilerek sorunlu bölge tedavi edilir. Kapalı ameliyatın iyileşme süreci hızlıdır ve hastada iz bırakmaz.
Ancak tümör büyükse ve beyin dokusuna yayıldıysa transkranial cerrahi operasyon gerektirir. Açık yapılan ameliyatta kafatasının üst kısmından tümöre ulaşılır. İyileşme süreci daha uzundur, riskleri ve komplikasyonları kapalı ameliyata göre daha fazladır. Ameliyattan sonra pek çok hastanın prolaktin yüksekliği sorunu ortadan kalkar.
Prolaktin Düşüklüğü Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?
Prolaktin hormonu normal değerlerin altında çıktığında prolaktin düşüklüğü rahatsızlığından söz edilir. Prolaktin düşüklüğünün sebepleri arasında;
- Vücutta fazla dopamin salgılanması,
- Epifiz bezinin yeteri kadar hormon salgılayamaması,
- Bazı bağışıklık sistemi hastalıkları,
- Bazı ilaçlar (Levodopa, dopamin, Ergot Alkaloid türevleri)
- Büyüme hormonunun yetersizliği vardır.
Prolaktin düşüklüğü,
Kadınlarda:
- Süt üretiminin yetersiz olması,
- Yumurtalık fonksiyonlarının azalmasına,
Erkeklerde:
- Ereksiyon olma sorunları,
- Erken boşalmaya sebep olabilir.
Prolaktin düşüklüğünün tedavisinde ilk olarak düşüklüğe sebep olan neden araştırmalıdır. Bu araştırmaya göre prolaktin düşüklüğünün tedavisi için düşüşe neden olan olumsuz olgulardan uzak durulmalı ve beslenme önerileri için bir diyetisyen yardımı alınmalıdır.
